Wodomierze radiowe i przedpłatowe

Napisane: 15 maj 2018.

W ostatnich latach postęp technologiczny i miniaturyzacja rozwinęły szczególną gałąź narzędzi dla zarządców jaką są wodomierze. Klasyczne liczniki przepływu/zużycia wody bazowały wyłącznie na mechanizmach bez użycia elektroniki. Czym są nowe wodomierze radiowe i przedpłatowe?

Wodomierze klasyczne

W domach często w lokalizacjach trudno dostępnych montowane były do tej pory kompaktowe okrągłe liczniki z odczytem tarczy wskazującym bieżący stan. Efektywny odczyt licznika mógł nastąpić bezpośrednio przez lokatora, który w ciągu roku dowolnie mógł skorygować swoją stawkę zaliczki, odprowadzaną na poczet pokrycia całkowitego zużycia w ciągu roku. Raz do roku nadzorca wysyłał pracowników odczytujących z natury stan liczników, zwykle w okresie poświątecznym lub w pierwszych dniach Nowego Roku.

Podczas odczytu, inkasent musiał dostać się do mieszkania w miejsce montażu wodomierza, oraz przede wszystkim zastać kogoś w domu. Oczekiwanie na przybycie inkasenta mogło się również wydłużyć względem zaplanowanych/ogłoszonych terminów przy bardzo skomplikowanych montażach i trudności w odczycie tarczy.

Konfliktową kwestią była również zaliczka na zużycie mediów. Mieszkańcy nie kontrolowali swojego zużycia przekraczając stawkę zaliczki. Efektem była duża niedopłata podczas rozliczenia okresowego realizowanego przez Dział Rozliczeniowy. Zdarzyły się również sytuacje cieknących spłuczek lub innych wycieków, do wykrycia których nie ma efektywnego narzędzia w skali całego budynku - zwłaszcza tych dużych. Odczyty roczne dają rezultat dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego a faktury miesięczne płacone przez zarządce nie zawsze mogą wskazać wyciek, jeśli jest on stopniowo narastający w skali całego roku. Jedynym efektywnym sposobem była kontrola własnego zużycia przez mieszkańca.

Wodomierze radiowe

Zestawy wodomierzy radiowych składają się wodomierza o klasycznej budowie licznika z tarczą oraz modułu radiowego. Wodomierze dostosowane do modułu radiowego mają gniazdo lub zaczepy w których umieszczono moduł radiowy, wejścia czujników ingerencji osób trzecich oraz impulsometr. Moduł nie jest integralny i może być wymieniony przez pracownika w przypadku uszkodzenia, lub założony na nowy licznik w przypadku wymiany. Jest to na tyle dobre rozwiązanie że ogranicza ono koszty zakupu całego zestawu do minimum. Przy maksymalnym czasie eksploatacji wodomierza czyli 5 lat, żywotność nakładki radiowej (ok 10 lat) bateria w module pozwala na wykorzystanie tego modułu przynajmniej jeszcze 1 raz.

Moduł radiowy i wodomierz mechaniczny działają równolegle, jest zatem możliwość zweryfikowania odczytu radiowego względem fizycznej wartości na tarczy. Co więcej zestaw posiada szereg czujników informujących o ingerencji w urządzenie np.  przykładanie magnesów, zalanie czy demontaż.

Moduł radiowy pracuje cały czas zliczając impulsy generowane przez wskazówkę licznika optycznie i magnetycznie, rejestrując wartość w pamięci do 12 miesięcy. Wysyłanie sygnału radiowego następuje w wyznaczonych godzinach oraz dniach miesiąca. Sygnał nie jest nadawany ciągle – nie pozwoliłaby na to ograniczona pojemność baterii przewidziana na cały okres żywotności modułu. Nadawanie realizowane jest w bardzo krótkich i słabych impulsach co 30 – 60 sekund. Siła i intensywność sygnału jest mniejsza niż routerów Wi-Fi czy modułów Bluetooth zestawów słuchawkowych. Praktycznie sygnał dostępny jest w wąskim polu bezpośrednio przed budynkiem i w jego środku używając dosyć sporej anteny do odbioru. W budynkach o bardzo grubych ścianach (lub o dużej ilości zbrojeń ścian) sygnał dostępny jest tylko na piętrze klatki schodowej, piętra na którym znajduje się mieszkanie.

Co daje odczyt radiowy?

Dzięki odczytowi radiowemu możliwa jest bieżąca kontrola zużycia mediów w tym rejestracja comiesięcznego zużycia na ostatni dzień miesiąca, zatrzymanie wodomierzy z wyniku awarii mechanizmu oraz regularne rejestrowanie różnic wskazań głównego wodomierza oraz wodomierzy końcowych (w lokalach).

W przypadku przeciekającej spłuczki, wbrew pozorom mały stały przepływ może okazać się kolosalnym obciążeniem dla lokatora. Osoby starsze oraz lokatorzy niemonitorujący wodomierzy nie zauważą małego strumienia wody przepływającego przez spłuczkę lub cieknący kran. W skali miesiąca niewielki strumień wody może spowodować wypływ 15-30 m³ wody, co jest dużym obciążeniem finansowym rzędu 216,45 – 432,90 zł (przy stawce 14,43 zł z 1m³ wody i ścieków na dzień 18-12-2017 w Piekarach Śląskich). Dla osób o niższych dochodach może to spowodować znaczne uszczuplenie budżetu domowego.

Dużym wyzwaniem dla zarządcy jest kontrola odczytów. Nie sposób wykonać to automatycznie, konieczna jest indywidualna analiza każdego z wodomierzy. Porównując wyniki trzeba pod uwagę poprzedni odczyt jak również wszystkie odczyty wstecz uzyskane z modułu. W przypadku konkretnych problemów w ciągu 1-2 miesięcy możliwa jest interwencja technika w celu diagnozy wodomierza. Całkowicie opomiarowany budynek pozwala również na znalezienie nieopomiarowanych źródeł ujęcia wody. Zmniejsza to wartość dopłat w budynku (strat) wynikających z różnic pomiarów liczników indywidualnych a głównego. Co istotne takie ujścia powodują że cały budynek ponosi straty, a kwota jest rozkładana pomiędzy wszystkie lokale w budynku zgodnie z regulaminami mediów Wspólnot Mieszkaniowych.

Wodomierze radiowe w Piekarach Śląskich

Aktualnie Z.G.M. Piekary Śląskie zainstalował około 3300 liczników ciepłej i zimnej wody oraz ciepłomierzy. 15 lokali wyposażono w wodomierze przedpłatowe. Budynki które biorą udział w programie POIiŚ zostaną wyposażone w instalację C.O. i C.W.U. łącznie z montażem wodomierzy radiowych. Lista budynków z licznikami radiowymi obsługiwanymi przez Z.G.M. Piekary Śląskie na dzień 18 września 2019r. obejmuje:

1. Alojzjanów 1
2. Alojzjanów 2
3. Alojzjanów 3
4. Andersa 2
5. Andersa 3
6. Andersa 4
7. Andersa 6
8. Andersa 8
9. Andersa 10
10. Andersa 12
11. Armii Krajowej 5
12. Armii Krajowej 9
13. Kleeberga 1
14. Hallera 2
15. Heneczka 2
16. Heneczka 3
17. Jankego 1
18. Konstytucji 3 Maja 42
19. Ludygi 1
20. Ludygi 2
21. Ludygi 4
22. Maczka 2
23. Maczka 4
24. Maczka 6
25. Maczka 8
26. Maczka 20
27. Ofiar Katynia 10
28. Okulickiego 2
29. Papieża Jana Pawła II 40
30. Papieża Jana Pawła II 44
31. Papieża Jana Pawła II 59
32. Papieża Jana Pawła II 61
33. Papieża Jana Pawła II 63
34. Roczkowskiego 2
35. Roczkowskiego 4
36. Roczkowskiego 6
37. Szeptyckiego 1
38. Szeptyckiego 2
39. Szeptyckiego 3
40. Szeptyckiego 4
41. Śląska 4
42. Śląska 6
43. Waculika 1
44. Waculika 3
45. Waculika 5
46. Waculika 7
47. Waculika 9
48. Waculika 11
49. Waculika 15
50. Waculika 16
51. Ziętka 23
52. Ziętka 25
53. Ziętka 27
54. Ziętka 60
55. Przyjaźni 269
56. Przyjaźni 270

Zgodnie z przewidzianym planem w okresie lat 2018-2012 opomiarowane zostaną pozostałe 63 budynki programu termomodernizacji Starego Osiedla, w tym do końca 2019 roku zainstalowanych zostanie ok. 1000 urządzeń z modułami radiowymi.

Wodomierze przedpłatowe

Problemem narastającym w zasobach Piekar Śląskich są zadłużeni lokatorzy. Nie płacą oni ani za wynajem ani za bieżące zużycie mediów. O ile kwestia ściągalnością zadłużenia zajmuje się dział windykacji, brak opłat za media obciąża Z.G.M. (poprzez płatności których nie da się odroczyć ani opóźnić). Powstaje również regularnie coraz większa zaległość.

Idąc śladem innych miast, które spotkały się z tym problemem Zakład rozpoczął instalacje wodomierzy przedpłatowych, na wybranych lokalach.

Wodomierz taki, składa się z licznika zabudowanego razem z modułem radiowym sterującym elektrozaworem. Elektronika urządzenia podobnie jak ma to miejsce w wodomierzach radiowych, zlicza impulsy. Oprócz tego podobnie jak telefony na kartę (prepaid - przedpłata) steruje zaworem i uzupełniany jest kodami kredytu. Z.G.M. Piekary Śląskie zdefiniował jednostkę kodu, którym można uzupełniać kredyt urządzenia jako 3m³, możliwy jest zatem zakup, 3,6,9,12,15,18, itd. m³ wody. Na starcie po instalacji wodomierza, licznik posiada 1m³ wody, który zostanie potrącony od pierwszego napełnienia kredytu. Umożliwia on start urządzenia, oraz dostępność bieżącej wody do czasu zakupu dalszych jednostek w kasie Z.G.M..

Jak działa przedpłata?

Dłużnik, w lokalu którego został zamontowany wodomierz przedpłatowy otrzymuje umowę w której określone zostały warunki korzystania z wodomierza i zakupu wody.

Wpłata zaliczki za wodę jest możliwa w godzin pracy kasy Z.G.M. Piekary Śląskie. Możliwy jest zakup wielokrotności 3 m³ wody, płatnej gotówką. Po zakupie, wartość kodu zostanie uzupełniona przez pracownika Zakładu do 24 godzin od zakupu, uwzględniając godziny pracy oraz wyłączając dni wolne w tym weekend (zakup w piątek po godzinie 13.30 może zostać uzupełniony dopiero w kolejny dzień roboczy).

Po wykorzystaniu zakupionej wody, licznik zostaje zablokowany do czasu uzupełnienia o kolejny kod kredytu.

Uszkodzenie licznika skutkuje obciążeniem finansowym zgodnie z warunkami umowy, oraz obciążeniem ryczałtem karnym zgodnie z regulaminem rozliczania wody. Podczas sporządzania umowy mieszkaniec informowany jest o najbliższym publicznie dostępnym punkcie czerpalnym wody. Jest to bardzo istotne gdyż woda jest bezpłatna, opłata dotyczy dostawy wody. Mieszkaniec nie może pozostać całkowicie bez dostępu do wody, nie jest również w żaden sposób odcinany od odprowadzania ścieków. 

Na zakończenie

Mając na uwadze wodomierze wyposażone w moduł radiowy należy pamiętać ze moduł radiowy nie jest licznikiem, a tylko narzędziem do zbierania odczytów. Nadal najistotnieszy jest sam wodomierz i od jego klasy zależy dokładność odczytów. Nie jest możliwe rozliczenie budynku bez żadnych strat. Wodomierz główny ma całkowicie inną charakterystykę pracy, inną klasę dokładności i przepływ znamionowy. Wodomierze końcowe najczęściej startują z całkowitego zatrzymania i są narażone na stratę wynikającą z rozruchu. Alternatywne wodomierze ultradzwiękowe są nadal 3-4 krotnie droższe niż klasyczne a koszt wymiany, 5 letniej legalizacji i serwisowania przekracza opłacalność strat liczonych do 10% na budynku (wodomierzy końcowych względem wodomierza głównego).

Drukuj